Οφθαλμολογία Παιδιών
Πότε πρέπει ένα παιδί να εξεταστεί πρώτη φορά από οφθαλμίατρο;
Ο πρώτος έλεγχος σε ένα παιδί πρέπει να γίνεται συνήθως μετά τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής. Ο λόγος είναι ότι από αυτήν την ηλικία και μετά το παιδί είναι σε θέση να συνεργαστεί και να έχουμε αντικειμενικά ευρήματα για τη όραση του. Είμαστε δηλαδή σε θέση να δούμε πραγματικά εάν το παιδί έχει καλή όραση ή όχι. Αυτό φυσικά ισχύει σε περίπτωση που οι γονείς δεν έχουν παρατηρήσει κάτι παθολογικό ή ακόμα και κάτι που να τους φαίνεται όχι απολύτως φυσιολογικό. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να γίνεται πλήρης έλεγχος με βυθοσκόπηση και υποκειμενικός διαθλαστικός έλεγχος με σκιασκοπία και πρίν την ηλικία των τριών.
Τι περιλαμβάνει ένας πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος στα παιδιά;
Το πρώτο και σημαντικότερο είναι ο έλεγχος της οπτικής οξύτητας αλλά και η διάθλαση δηλαδή η μέτρηση για το εάν το παιδί χρειάζεται γυαλιά και με ποιους βαθμούς. Απαραίτητος είναι και ο έλεγχος της οφθαλμo-κινητικότητας και της ορθοφορίας δηλαδή εάν τα μάτια κινούνται σε όλες τις θέσεις ή εάν υπάρχει κάποιος κρυφός στραβισμός. Ο έλεγχος της χρωματικής αντίληψης γίνεται με τους πίνακες του Ishihara και ο έλεγχος της στερεοσκοπικής όρασης με το stereo test. Ελέγχουμε το πρόσθιο ημιμόριο με την σχισμοειδή λυχνία, και βάζουμε σταγόνες για το τελευταίο κομμάτι της εξέτασης που είναι η βυθοσκόπηση.
Πότε ένα παιδί θα πρέπει να φορέσει γυαλιά;
Συνήθως δίνεται η σύσταση να φορέσει ένα παιδί γυαλιά όταν η όραση του δεν είναι όσο θα έπρεπε να είναι σύμφωνα με την ηλικία του. Επίσης όταν ένα παιδί εμφανίσει κάποιο στραβισμό και υπάρχει διαθλαστικό σφάλμα τις περισσότερες φορές πρέπει να διορθωθεί.
Οι βασικότερες διαταραχές της όρασης που αφορούν την παιδική ηλικία είναι:
- Μυωπία στην παιδική ηλικία
- Υπερμετρωπία στην παιδική ηλικία
- Αστιγματισμός στην παιδική ηλικία
- Ανισομετρωπία στην παιδική ηλικία



Μυωπία σε παιδιά
Η μυωπία εμφανίζεται όταν οι ακτίνες του φωτός που περνούν στο μάτι, αντί να εστιάζονται στον αμφιβληστροειδή, εστιάζονται μπροστά από αυτόν, με αποτέλεσμα ένα παιδί να μην μπορεί να δει καθαρά ένα αντικείμενο που βρίσκεται σε μακρινή απόσταση. Το μικρό σας, όμως, όπως είναι φυσικό, δεν μπορεί να γνωρίζει πώς είναι η φυσιολογική όραση, οπότε μπορεί και να μην σας παραπονεθεί. Εσείς θα μπορέσετε να αναγνωρίσετε ότι είναι πιθανό να υπάρχει πρόβλημα όρασης, στην περίπτωση που το δείτε να παρακολουθεί τηλεόραση από πολύ κοντά ή ο δάσκαλος στο σχολείο σας ενημερώσει πως με δυσκολία βλέπει αυτά που γράφει στον πίνακα. Ένα χαρακτηριστικό των ανθρώπων που έχουν μυωπία είναι το ότι μισοκλείνουν τα μάτια τους στην προσπάθειά τους να δουν ένα μακρινό αντικείμενο. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνουν το βάθος του πεδίου και βλέπουν πιο καθαρά τα αντικείμενα από απόσταση. Αυτό που είναι καλό να θυμάστε είναι πως η εξέλιξη της μυωπίας δεν επηρεάζεται από το πολύ διάβασμα ή την πολύωρη παρακολούθηση της τηλεόρασης. Η μυωπία μπορεί να είναι κληρονομική, γι’ αυτό και όσοι γονείς έχουν πρόβλημα με τα μάτια τους, καλό είναι να επιδιώξουν να κάνουν μία οφθαλμολογική εξέταση και στο παιδί τους. Εάν το παιδί σας αποδειχθεί πως έχει μυωπία, τότε ανάλογα και με τους βαθμούς του, ο γιατρός είναι ο πλέον αρμόδιος για να σας συμβουλέψει για τα γυαλιά που θα χρειαστεί. Οι φακοί επαφής δεν ενδείκνυνται σε μικρές ηλικίες. Εάν το παιδί επιθυμεί την απαλλαγή του από τα γυαλιά, χρειάζεται να κάνει υπομονή μέχρι τα 19 του, οπότε το πιο πιθανόν είναι να έχει σταθεροποιηθεί η μυωπία του και μπορεί να κάνει επέμβαση με λέιζερ. Η μέθοδος αυτή δεν επιτρέπεται στα παιδιά.

Υπερμετρωπία σε παιδιά
Η υπερμετρωπία είναι το αντίθετο της μυωπίας, δηλαδή οι ακτίνες φωτός εστιάζονται πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Η πλειοψηφία των παιδιών εμφανίζει κάποιου βαθμού υπερμετρωπίας κατά τη γέννηση του, ενώ συνήθως παρουσιάζεται τάση μείωσης καθώς το παιδί αναπτύσσεται. Σε περίπτωση υπερμετρωπίας, ένα παιδί κουράζεται πιο γρήγορα όταν διαβάζει, δηλαδή όταν χρησιμοποιεί την κοντινή όραση, εκτός και εάν η υπερμετρωπία είναι πολύ υψηλή, οπότε σε μια τέτοια περίπτωση το παιδί δυσκολεύεται να δει καλά και τα αντικείμενα που βρίσκονται σε μακρινή απόσταση, ενώ ορισμένες φορές είναι δυνατό να παρατηρηθεί και στραβισμός. Η υπερμετρωπία μπορεί να αντιρροπείτε μέχρι ενός βαθμού από το παιδί με την προσαρμογή, αλλά μέσα από την προσπάθεια αυτή ενδέχεται να δημιουργηθούν και συμπτώματα όπως πονοκέφαλος, πόνος στα μάτια, ζάλη και εύκολη κόπωση στο διάβασμα.
Η υπερμετρωπία διορθώνεται με γυαλιά, εκτός εάν είναι μικρού βαθμού, οπότε το μάτι έχει την δυνατότητα να προσαρμοστεί μόνο του, δεν προκαλούνται συμπτώματα κι έτσι δε χρειάζεται ιατρική παρέμβαση με γυαλιά.
Aστιγματισμός σε παιδιά
Ο αστιγματισμός εμφανίζεται όταν η καμπυλότητα του κερατοειδούς δεν είναι ίδια σε όλους τους άξονες, με αποτέλεσμα οι ακτίνες του φωτός να μην εστιάζονται σε ένα σημείο, αλλά σε περισσότερα. Σε αυτή την περίπτωση, ένα παιδί ενδέχεται να βλέπει θαμπά τα αντικείμενα και σε κοντινές αλλά και σε μακρινές αποστάσεις, ανάλογα με τον βαθμό αστιγματισμού που έχει σε κάθε μάτι. Επειδή και πάλι μπορεί το παιδί σας να μην σας παραπονεθεί για τον τρόπο που βλέπει, εσείς παρατηρήστε αν υπάρξουν συμπτώματα, τα οποία είναι ανάλογα της υπερμετρωπίας ή της μυωπίας.
Εάν το παιδί σας πάσχει από αστιγματισμό, τότε, ανάλογα και με τους βαθμούς του, ο οφθαλμίατρος θα σας συμβουλέψει εάν χρειάζεται να βάλει γυαλιά μόνιμα ή να τα βάζει περιστασιακά π.χ. όταν διαβάζει ή βλέπει τηλεόραση. Εάν ο βαθμός αστιγματισμού είναι χαμηλός και η οπτική οξύτητα φυσιολογική, μπορεί να μην απαιτηθεί η χορήγηση γυαλιών.
Ανισομετρωπία στην παιδική ηλικία
Η ανισομετρωπία εμφανίζεται, όταν υπάρχουν διαφορετικοί βαθμοί υπερμετρωπίας, μυωπίας ή αστιγματισμού μεταξύ των δυο ματιών. Εάν η διαφορά είναι μεγάλη, είναι δυνατόν η οπτική οξύτητα στο μάτι που έχει τον μεγαλύτερο βαθμό, να μην ωριμάσει φυσιολογικά και να εμφανίσει αμβλυωπία, δηλαδή να “τεμπελιάσει”. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να συνυπάρχει και στραβισμός.
Πώς αντιμετωπίζεται:
Η ανισομετρωπία, είναι πολύ σημαντικό να διαγνωσθεί εγκαίρως. Η αντιμετώπιση της γίνεται με την χορήγηση των κατάλληλων γυαλιών, ακόμα και με κλείσιμο του ενός ματιού για κάποιες ώρες της ημέρας, ώστε να επιτευχθεί η ομαλή ωρίμανση της όρασης και στα δυο μάτια.
Τι είναι το τεμπέλικο μάτι ή αλλιώς αμβλυωπία;
Αμβλυωπία είναι η μειωμένη όραση στο ένα ή και τα δύο μάτια λόγω του ότι ο εγκέφαλος και το μάτι δεν λειτουργούνε καλά μαζί. Όταν ο εγκέφαλος λαμβάνει μια θολή εικόνα δεν αναπτύσσεται σωστά με αποτέλεσμα να αγνοεί μία από τις δύο εικόνες η οποία και θολώνει την συνολική όραση. Η συχνότερη αιτία αμβλυωπίας είναι κάποιο διαθλαστικό σφάλμα δηλαδή μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμός. Έτσι το πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση της αμβλυωπίας είναι η συνεχόμενη χρήση γυαλιών και στην συνέχεια και αν δεν φτάσει η όραση στο επιθυμητό επίπεδο γίνεται αποκλεισμός του “καλού” ματιού. Αυτό αρχικά γίνεται για λίγες ώρες και εάν δεν υπάρχει βελτίωση οι ώρες αυτές αυξάνονται.
Πότε ένα παιδί μπορεί να φορέσει φακούς επαφής;
Για να αρχίσει κανείς να κάνει χρήση φακών επαφής καταρχήν θα πρέπει να έχει την ωριμότητα να τους αντιμετωπίσει με την σοβαρότητα που τους αναλογεί. Οι φακοί επαφής είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο αλλά πρέπει να αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα γιατί εγκυμονούν πολλούς κινδύνους. Ως αναφορά το ανατομικό κομμάτι για να ξεκινήσει κάνεις να κάνει χρήση φακών επαφής θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η σωματική του ανάπτυξη δηλαδή τουλάχιστον μετά τα 16 έτη της ηλικίας.

